Thanh trùng và tiệt trùng là những thuật ngữ phổ biến trong ngành thực phẩm tiêu dùng nhanh. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về những khái niệm này. Hãy cùng Vinut tìm hiểu chi tiết về định nghĩa, các phương pháp tiến hành, ưu nhược điểm của thanh trùng và tiệt trùng thông qua bài viết dưới đây!
1. Lịch sử ra đời quá trình thanh trùng và tiệt trùng?
Bảo quản thực phẩm trong nhiều thế kỷ trước đây được xem là một quá trình rất khó khăn và bí ẩn. Để thực phẩm có thể sử dụng trong thời gian dài người ta phải sử dụng nhiều thủ thuật khác nhau dựa trên kinh nghiệm thực tiễn. Tuy nhiên không phải thủ thuật nào cũng mang lại hiệu quả như mong muốn.
Mãi đến thế kỷ XIX sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm Nhà khoa học người pháp Louis Pasteur đã đưa ra 3 kết luận cực kỳ quan trọng. Kết luận thứ nhất: Vi sinh vật chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến thực phẩm bị biến chất. Thứ hai, nhiệt độ cao giết chết vi sinh vật. Cuối cùng, vi sinh vật luôn nảy sinh vi sinh vật khác.
Từ những khám phá này, người ta cũng chỉ ra thực phẩm tiếp xúc với nguồn nhiệt cao hơn sẽ chứa ít vi sinh vật hơn; việc bảo quản thực phẩm sẽ kéo dài và an toàn hơn nếu sản phẩm đó chứa ít vi sinh vật hơn; và vi sinh vật sẽ không thể tồn tại nếu bị loại bỏ hoàn toàn khỏi thực phẩm.
Những khám phá này thực sự có ý nghĩa đối với sự ra đời của các quá trình thanh trùng và tiệt trùng cũng như ứng dụng vào cuộc sống ngày nay. Hãy tìm hiểu sư khác nhau giữa thanh trùng và tiệt trùng thông qua những phân tích về định nghĩa, các phương pháp tiến hành cũng như ưu nhược điểm dưới đây nhé.
2. Thanh trùng là gì? Những điều cần biết về thanh trùng
2.1. Định nghĩa thanh trùng
Sự khác nhau đầu tiên của thanh trùng và tiệt trùng là dựa theo cơ chế gia tăng nhiệt độ.
Theo Wikipedia Thanh trùng là quá trình khử trùng bằng phương pháp gia nhiệt thực phẩm ở nhiệt độ dưới 100°C (khoảng 60 – 90°C) nhằm làm giảm số lượng mầm bệnh và khiến những loại vi sinh vật gây hại như vi khuẩn, virus, nấm men, nấm mốc không còn gây nguy hại nữa. Nhờ quá trình thanh trùng thực phẩm có thể kéo dài thời gian bảo quản mà vẫn giữ được các chất dinh dưỡng và mùi vị đặc trưng của nó.
Quá trình thanh trùng có thể được chia thành: Thanh trùng ở nhiệt độ thấp (từ 60 – 75°C trong khoảng thời gian dài) và thanh trùng ở nhiệt độ cao (từ 75 – 100°C trong khoảng thời gian ngắn hơn).
Quá trình thanh trùng được đo lường bằng đơn vị thanh trùng PU (Pasteurization Unit), được hiểu là thời gian (tính bằng phút) mà sản phẩm được giữ ở nhiệt độ 60°C, cứ mỗi một phút tính là 1 PU.
2.2. Các phương pháp thanh trùng
Có nhiều phương pháp thanh trùng phổ biến có thể kể đến như: Thanh trùng bằng nhiệt; Thanh trùng bằng áp suất cao; Thanh trùng bằng trường điện từ; Thanh trùng bằng sóng siêu âm; Thanh trùng bằng màng lọc và Thanh trùng bằng tia ion hóa, tia điện ly…
2.3 Ưu và nhược điểm của quá trình thanh trùng
- Ưu điểm: Quá trình thanh trùng mang đến nhiều lợi ích, không những giúp gia tăng thời gian bảo quản thực phẩm giữ trọn hương vị tự nhiên, các dinh dưỡng có trong thực phẩm mà còn giúp loại bỏ một số vi khuẩn gây nguy hiểm cho sức khỏe. Quá trình thanh trùng có thể áp dụng được cả cho dạng lỏng và dạng rắn. Một số sản phẩm cần được thanh trùng như Sữa; nước ép trái cây, phô mai tươi; Kem; Bia; Trứng; mật ong; mỳ tươi… Đặc biệt, không phải tất cả các sản phẩm thanh trùng đều cần phải bảo quản trong tủ lạnh.
- Nhược điểm: Bên cạnh những ưu điểm trên thì thanh trùng có một số nhược điểm như sau: thời gian sử dụng sản phẩm ngắn, đòi hỏi cao về chất lượng nguồn nguyên liệu đầu vào, chi phí thanh trùng cao dẫn đến giá thành sản phẩm cao và đa số sản phẩm thanh trùng phải bảo quản liên tục để đảm bảo chất lượng.
3. Tiệt trùng là gì? Những điều cần biết về tiệt trùng
3.1. Định nghĩa tiệt trùng
Tiệt trùng là quá trình khử trùng bằng phương pháp gia nhiệt thực phẩm ở nhiệt độ trên 100°C, đây là mức nhiệt độ cao hơn nhiệt độ sôi của nước nên giúp tiêu diệt phần lớn các loại vi sinh vật có trong thực phẩm.
Sau khi tiệt trùng, thực phẩm có thể tồn tại được trong một khoảng thời gian dài ở điều kiện nhiệt độ bình thường do không còn vi sinh vật sinh sôi phát triển trong thực phẩm. Quá trình tiệt trùng được đo lường bằng đơn vị Fo, tức là thời gian (tính bằng phút) mà sản phẩm được tiệt trùng tại 121.11°C hoặc 250°F, cứ mỗi một phút tính là 1 Fo.
3.2. Các phương pháp tiệt trùng
Phương pháp tiệt trùng bằng việc sử dụng nhiệt độ; Phương pháp tiệt trùng sử dụng tia Gama; Phương pháp lọc vô trùng và Phương pháp tiệt trùng với Ethylenoxid và Formaldehyd là những phương pháp tiệt trùng phổ biến nhất hiện nay.
3.3 Ưu và nhược điểm của quá trình tiệt trùng
- Ưu điểm: Quá trình tiệt trùng giúp thực phẩm bảo quản và sử dụng được trong thời gian dài, sử dụng tiện lợi, số lượng sản phẩm được sản xuất lớn, chi phí tiệt trùng thấp hơn nên giá thành sản phẩm cũng sẽ rẻ hơn. Một số sản phẩm cần được tiệt trùng như thịt cá đóng hộp, trái cây sấy khô, mứt, đậu đóng hộp, sữa tiệt trùng, nước dừa, cafe… Sản phẩm tiệt trùng có thể bảo quản trong nhiệt độ không khí bình thường.
- Nhược điểm: Quá trình tiệt trùng có thể tiêu diệt một số vi sinh vật tốt cho sức khỏe con người, có thể làm giảm chất dinh dưỡng tự nhiên cũng như thay đổi hương vị ban đầu của thực phẩm.
Vinut tự hào là một trong những thương hiệu nước giải khát hàng đầu Việt Nam, đã xuất khẩu trên 185 quốc gia và vùng lãnh thổ cũng như phủ rộng khắp 63 tỉnh thành trong nước. Quy trình sản xuất khép kín, khắt khe từ khâu nguyên liệu đầu vào, sơ chế, chiết rót, thanh trùng, tiệt trùng và đóng gói, đạt được nhiều chứng nhận như: Organic, FDA, HACCP, HALAL, FSSC 22000, GMP… Ở trong nước, Vinut cũng nhận được chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao chuẩn hội nhập. Các sản phẩm Vinut đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, xuất khẩu đến các thị trường nổi tiếng khắt khe như Mỹ, Nhật Bản, Úc, Nga…
Hy vọng thông qua bài viết này, mọi người đã hiểu hơn về thanh trùng và tiệt trùng là gì, ưu nhược điểm và những thông tin liên quan đến các quá trình này. Đừng quên đón đọc các bài viết kiến thức bổ ích cũng như cập nhật các tin tức về hoạt động, chương trình khuyến mãi của Vinut tại đây.
